TSK ve PKK arasındaki çatışmalar temmuz ayı sonu ve ağustos ayı başından itibaren Amediye ve Deraluk arasındaki bölgede yoğunlaştı. Bu alan ise sivillerin yoğun olarak yaşadığı köyler, tarım arazilerini barındıran bir bölge.
Alanda özellikle Guherze ve Berçi köyleri TSK’nın hava ve top saldırılarının hedefi oluyor. Köylüler maddi zorunluluktan dolayı köylerini bırak istemeseler de can güvenliklerinin olmamasından dolayı çıkmak zorunda kalıyor.
Çatışmalar neden bu bölgede yoğunlaştı ve durmaması halinde yaşanan olumsuzlukların etkisi ise yerel güçler dışında pek bilinmiyor. Özellikle PKK medyası konuya dair bilgi kirliliği yayıyor ve alanın “gerilla alanı olduğunu” iddia ediyor ve alandaki Peşmerge güçlerinin varlığını “savaş gerekçesi sayacağını söylüyor.
Kendi üslenme alanlarının yüzde 90’nını TSK’ya bırakan PKK yeni alanlar istiyor
HPG Anakaragah komutanı Murat Karayılan 13 Ağustos günü bir açıklama yaparak Peşmerge ile savaşmalarının kaçınılmaz olduğunu iddia etti. Karayılan bunun nedenini ise Peşmerge’nin “gerilla alanlarına kontrol noktası kurması” olduğunu iddia etti. Karayılan “Gerilla bir yeri kullanıyor, oradan gidip geliyor, yaralılarını götürüp getiriyor; bakıyorsunuz hemen oraya Pêşmergeyi yerleştirmişler. Bir yer boş mu; hemen birkaç Pêşmerge’yi oraya yerleştiriyorlar. Türk askeri orada, biz burada; bir bakmışsın hemen ortada ara yerde bir üs kurmuşlar” dedi.
Karayılan’ın “Peşmerge nokta kuruyor” dediği yer ise Amediye ve Deraluk arasındaki yol hattı. Peki bu hattın özelliği nedir?
Türk devletinin 2018 yılında itibaren Kürdistan Bölgesi sınırları içinde başlattığı operasyonlarda sınırın 50 km içine değin girdi. Sınırda PKK tarafından yıllardır tutulan tüm alanlar kısa sürede Türk devletine bırakıldı. Bu da şu demek oluyor PKK kendi üslenme alanlarının yüzde 90’ını kaybetti.
PKK’nin şu anda tek başına kontrol ettiği yer Gare dağı. Gare’deki yer altı sistemlerinde kalan gerillaları var. Karayılan’ın gerillar gelip- gidiyor dediği hat ise Deraluk, Şeladize ilçeleri ile Guherze ve Berçi köyleri.
PKK, stratejik karayolunu istiyor
Duhok-Amediye-Deraluk- Şeladize-Barzan-Hewler hatttını birbirine bağlayan anayolun çevresi oluyor. Bu anayol ve çevresi ise bölgenin belkemiği olan bir alan. Karayılan bu alanın kendilerine bırakılmasını istiyor. Peki bu yapıla bilir mi?
Bu alanda nüfusu yaklaşık olarak 100 bin civarında insan yaşıyor. Bu insanların büyük çoğunluğu zaten PKK’nin 1988’den sonra kontrol edip son üç yılda TSK’ya bıraktığı Nirveh-Rekan ve Nihêi köylüleri. Bu köyler son 30 yıl içinde köylerini PKK’ye bıraktı ve sözünü ettiğimiz Amediye – Deraluk- Şeladize aralarındak yol hattındaki köylere yerleşti. Şimdi ise PKK savaşı nedeni ile bu insanlar yine mağdur oluyor. PKK bu insanların tekrar göç etmesini istiyor.
Bu alanda halk 30 yıldır savaş dışı bölgede bağ, bahçe, arıcılık ve toplayıcılık ile geçiniyor. Fakat temmuz ayından bu yana tüm bunlar durmuş durumda. Halk yoksullaşıyor. Kendi köylerinin çevresine bile çıkamıyor.
PKK, Reşava vadisini ve barajı tehlikeye atıyor
12 Ağustos günü PKK gerillaları alanda kendi kontrol noktasına giden Peşmerge aracını taradı. Peşmergeler de karşılık verince 10 dakikalık bir çatışma yaşandı. Bu alan Deraluk’e yakın Reşava vadisini yakınlarındaydı. PKK, Peşmerge’nin görev yerini savaş alanı gibi yansıtarak “Türk devletine yardım ediyorlar” dese de gerçek öyle değil. Reşava vadisi bölgenin can damarı olan barajın bulunduğu bir bölge.
Reşava vadisi bölgeye hem elektrik hem de su sağlayan barajın olduğu stratejik bir alan. Bu barajın bazı bölümleri henüz tamamlanmış olsa da Amediye- Deraluk ve Şeladize şehirleri ile köylerine giden elektrik ve suyu sağlıyor. Barajı ise Kürdistan Bölgesi ve Japon şirketler beraber inşa ediyor. PKK’nin bizim alanlarımıza geldiler dediği Peşmerge güçleri işte bu barajın güvenliğini sağlıyor.
Bölge halkının geçim kaynağı olan turizm darbe yiyor
PKK’nin bizim alanımız diye iddia ettiği alanın bir diğer özelliği ise alandaki önemli turizmin önemli bir merkezi olması. Amediye ve Deraluk arasındaki ana yol sürekli olarak sivillerin kullandığı merkezi bir yer ve turizm amaçlı da kullanılıyor. Amediye’de sulav başta olmak üzere Şeranê Vadisi, Balında bölgesi, Bîyavî, Avaşin ve Zap arasındaki üçgende onlarca turistik merkez var. Halkın önemli bir geçim kaynağı.
2023 yılının ilk altı ayında bu alana resim verilere göre 1 milyondan fazla turist geldi. PKK ve TSK savaşının tüm geçim kaynağını kuruttuğu halk için turizm önemli bir konumda. PKK’nin savaşı getirip kullanmak istiyoruz dediği yerler eğer savaş alanı olursa turizm de durma noktasına gelecek.
Peşmerge için alanı savaş dışı tutmak olmazsa olmazdır
Sadece kısaca özetlediğimiz alanın bu özellikleri nedeni Kürdistan Bölgesi hükümeti ve güvenlik güçleri açısından alanı korumak olmazsa olmazdır. Karayılan’ın “gerillar gelip geçiyor diye alanı tutuyorlar” sözü bu nedenle gerçek dışıdır. Sırf iki tane gerilla Gare’den gelip Guherze’nin arkasında üslenecek diye alanın savaş alanı yapılmasına izin verilemez.
Kaldı ki PKK 40 yıl boyunca tutuğu Çukurca sınırından Kurejaro’ya kadar olan bölgeyi TSK’ya direnmeden bırakmıştır. Peşmerge Amediye-Deraluk-Şeladize halkının da aynı kadere uğramasını engellemek için alandır. Bundan sonra da alanda var olacaktır.
