Kor Mor Gaz Tesisine yapılan saldırılardan sonra siyasal mercek özellikle bu tesislerin bulunduğu, Çemçemal-Kerkük hattına kaydı. Özellikle de Irak ordusunun Kor Mor alanına girmek istemesi ve engellenmesinden sonra alanda ki gerilim arttı. Bundan sonra Çemçemal-Kerkük-Kadir Kerem hattı ve Kor Mor Gaz Sahası ismini daha sık duyacağız. Fakat bu alanların önemi ve askeri hareketlilik Kor Mor Tesisleri’ne yapılan saldırıdan çok önce başladı. Ve görünen Çemçemal olsa bile aslında gözlerimizi çevirmemiz gereken alan Germiyan.
Kürdistan’ın adı az duyulmuş bölgesi: Germiyan
Germiyan bir şehrin değil bir bölgenin adı. Ve Germiyan denen bölge içerisinde yer alan ilçelerin büyük bölümü Kürdistan ve Irak arasında tartışmalı bölge olan 140. Madde kapsamında bulunuyorlar. Tarihi olarak da Kasrı Şirin ile Doğu Kürdistan’dan bölünmüş bir alan.
YNK burada defacto biçimde uzun yıllardır idari yapıyı elde tutsa da alanın resmi statüsü hala yok. Germiyan denen alanın merkezi Kerkük’tür. Bunun dışında Kelar, Çemçemal, Duzxurmatu, Kerkük, Kifri, Perwisxan, Derbendixan, Mendeli, Celawla, Xanaqin ve Bedre gibi ilçeleri mevcuttur. Bu bölgenin ve yaklaşık olarak 1 milyon gibi büyük bir nüfusu var.
Germiyan isminden de anlaşılacağı gibi çok yüksek sıcaklıkların yaşandığı bir yer. Yaz aylarında sıcaklığın 50 dereceyi aştığı da görülür. Bu nedenle ciddi bir kuraklık tehdidi altında yaşıyor. Bu da doğal olarak yoksulluk getiriyor.
Germiyan halkı vatansever Kürtlerden oluşuyor. Tarihi olarak geçmiş dönemlerde Kürt hareketlerine büyük destek vermişler. Bu nedenle de Saddam’ın Enfal katliamından da paylarını almış bir halk.
Fakat başta Kelar, Xanaqin hattı olmak üzere bölgede İran’ın büyük bir ekonomik, kültürel ve siyasal hegemonyası var. İran özellikle Xanaqin’de uyuşturucu ticaretini elinde tutuyor. Halkın değimi ile “tiryak” İran’dan geliyor. Perwizxan sınır kapısı, elektriğin İran’dan satın alınıyor olması ve bölgede yaşayan Kürtlerin bir bölümünün Şii olması İran’ın alandaki etkinliğini artırıyor.
Germiyan’ın özellikle Kerkük merkezli petrol ve Kor Mor Gazları dışında da pek çok yer altı kaynaklarına sahip olduğu da biliniyor. Bu da başta İran olmak üzere Germiyan denen bölgeye yerleşmek isteyen güçlerin iştahını kabartıyor. Fakat İran için bölgenin önemli bununla kalmıyor.
İran’ın Germiyan’da ortakları kim?
İran 2000’li yılların başından itibaren Germiyan bölgesine özel bir ilgi gösterdi. Özellikle de 2012 yılında Ortadoğu’da gelişen süreç ile beraber bu ilgi arttı. Fakat İran direk kendi adına buralarda varlık göstermesi çok zordu. YNK İran’ın buradaki varlığını desteklese bile YNK etrafında toplanan kitle de sınırlıydı. İran direk Haşdi Şabi üçlerinin kabul edilmeyeceğini biliyordu. Irak ordusu da halk tarafından kabul edilmezdi. Halk kültürel olarak ancak adı Kürt olan bir örgüt etrafında toplana bilirdi. İran’ın Germiyan’da PKK’yı kendi stratejisine vekalet edecek bir aktör olarak tayin etti.
İran’ın Şii Hilal, PKK’nin Orta Kuşak projesi
Biraz harita bilgisi olan biri Germiyan’dan başlayarak -Kerkük-Maxmur-Musul ve Şengal arasındaki bağlantıyı göre bilir. Ayrıca bu ayağın Rojava’ya kadar gittiğini de görmek de mümkün. Yani Germiyan İran’ın büyük planı Şii Hilalinin Kürdistan Bölgesi toprakları içindeki başlangıç noktası.
PKK İran’ın bu Şii hattının Kürdistan Bölgesi ile ilgili bölümünü “Demokratikleştirilmesi gereken Orta kuşak” diye adlandırdı. İran’la paralel bu alana yerleşmenin siyasal gerekçelerini saydı. Fakat esasen PKK’yi bu alana getiren güç İran’dır.
PKK gerillalarının bir efsane gibi anlatılan “Kerkük’ü kurtarmaya gelişi” de bu sürecin bir parçasıdır. Gerillayı Kerkük’e getiren güç İran’dır. İran Kandil’de PKK yöneticileri Mustafa Karasu ve Rıza Altun’a gerillanın Kerkük’e gitmesi teklifini yapar. Kerkük’te gerillaların ilk olarak yerleştiği yerler vb. hususların hepsi İran’ın bölgedeki güçleri tarafından düzenlenir. O zaman henüz Haşdi Şabi adlı oluşum yenidir ve alanda direk olarak İran’a bağlı özel güçler vardır.
Germiyan, Mahmur, Şengal hattına PKK güçlerinin yerleşmesinin nedeni
Kerkük’le başlayan süreç Şengal ile devam etmiştir. PKK’yi Şengal’e yerleştiren güç de İran’dır. Hatta YNK’li kaynaklar Mahmur kampı içinde aynı bilgiyi veriyor. IŞİD saldırısı sonrası boşaltılan Mahmur kampına YNK Ranya yakınlarında kurulacak yeni bir alan veriyor. Kürdistan Bölgesi Hükümeti ise hemen Hewler yakınlarında başka bir yer veriyor. Fakat Kandil PKK yönetimi var olan tehlike ve Mahmur halkının istememesine rağmen halkı zorla eski kamp yerine gönderiliyor. Çünkü Mahmur kampı da stratejik bir yer. Kerkük ve Musul arasında uzantıyı sağlıyor. Özellikle de Mahmur üzerindeki sırtlar Kürtlerle Araplar arasındaki sınır bölgesi sayılır. Bu nedenle İran bu alanda PKK güçlerinin kalmasını istiyor. PKK’ye eğer Mahmur kampına askeri güç yerleştirirse bu gücün Haşdi Şabi kapsamında resmileşeceği ve maaş alacağı sözü veriliyor. Hatta kamp için çok sayıda doçka, BKC vb. gibi silahlar veriliyor.
Yani İran açık bir biçimde PKK’nin Kürdistan Bölgesi içinde askeri bir güç olarak yayılmasını destekliyor, sadece desteklemekle kalmıyor, işin bizzat mimarı ve yürütücüsü olarak da yer alıyor.
PKK ve Ketaib Hizbullah yan yana
Diye biliriz ki; PKK İran’ın Şii hilal üzerindeki Kürt bekçisi rolünü oynuyor. PKK 2014 yılından bu yana anda Çeme Rezan, Çemçemal, Germiyan, Kelar, Duzxurmatu, Kifri, Kadir Kerem vb. pek çok alanın kırsalına yerleşmiş durumda. Ve Germiyan hattında ki noktaların pek çoğunda Haşdi Şabi ile temas ve koordineli halde. PKK Germiyan hattında Ketaib Hizbullah adlı aşrı radikal Şii Haşdi Şabi gücü ile koordineli hareket ediyor. Son olarak Kor Mor gaz sahasına atılan füzelerde Ketaib Hizbullahın bölgesinden atılmıştı. Ketaib Hizbullah Kor Mor’un Türk devleti tarafından vurulduğunu iddia etmiş, PKK medyası da askeri sahadaki ortaklığının bir parçası olarak haberi kendi medyasında güvenilir bir bilgi olarak paylaşmıştı.
Bu ilişki ağı aslında genel olarak Germiyan hattında tehlikeli bazı ilişkilerin olduğunu ve bölgenin yakın zamanda kızışarak Şengal gibi Kürdistan Bölgesine açık saldırıların yapılacağı bir alana haline geleceğini gösteriyor.
Yani diye biliriz ki Şengal’de Kürdistan Bölgesine yapılan ihanet ve Haşdi Şabi iş birliğinin bir benzeri Germiyan’da yapılmak isteniyor.
PKK Germiyan hattında Hezen Parastina Cewheri adı altında çok sayıda genci askeri eğitimden geçirdiği biliniyor. PKK şu anda bu alanda düzenli bir tabur örgütleyerek tıpkı Şengal gibi Haşdi Şabi’nin bir parçası haline getirmek için çalışmalarını arttırmış durumda. Yine özellikle son dönemde Çemçemal başta olmak üzere Kerkük çevresine doğru Pencevin ve Asos tarafından güç kaydırıldığı da gelen bilgiler arasında.
16 Ekim Kerkük ihanetinin devamı mı?
16 Ekim’de Irak ordusu ve Haşdi Şabi güçleri Kerkük’e saldırıp işgal edince aslında asıl plan Pirde’ye girmek oradan da Koye’ye kadar ilerleyerek Kerkük’den bir hatla Hewler ve Süleymaniye arasını tutmak istemişti. Fakat Pirde direnişinden sonra bunun o kadar kolay olmadığını görmüş ve geri çekilmişti. Yani aslında Kürdistan Bölgesinin federe statüsünün bitirilip normal bir eyalet haline gelmesi hedefleniyordu.
Şimdi için Germiyan’da 16 Ekim ihanetinin değişik bir versiyonunun gerçekleştirilmek istendiğini söylemek yanlış olmayacak. PKK’nin saffı ise net. Bundan sonra Germiyan hattını karıştırmak için yapılan her olayın arkasına bakarak PKK’yi aramak da yanlış olmayacak. Çünkü PKK bundan sonra Germiyan Bölgesinin Kürdistan Bölgesinden tıpkı Kerkük ve Şengal gibi koparılması için kendisine verilen bir görevi yürütüyor.
