Dün Irak genelinde il Genel Meclis seçimleri yapıldı. Hala resmi sonuçlar açıklanmış değil. Fakat Kürtler önemli bir başarı elde ettiler.
Tüm Irak şehirleri ve tartışmalı bölge dönen 140. Madde kapsamındaki Kürt bölgelerinde yapılan seçimlerde Kürtler büyük bir başarı elde etti. Bu seçimin sayılar, sandalye sayıları ve parti rekabetlerinden daha önemli olan bir sonucu var: Kerkük, Musul ve Şengal Kürdistan’dır.
Seçim, Kürdistani Bölgeler için ön referandum sayıla bilir
Saddam rejimi yıkıldıktan sonra yeni Irak devleti bir referandum kararı aldı. Buna göre Xanaqin’den başlayıp, Germiyan, Duzxurmatu, Kerkük, Mahmur ve Şengal’e değin uzanan bu Kürdistan bölgelerin statüsünün netleşmesi için önce nüfus sayımı yapılacak daha sonra Referanduma gidilecekti. Kürtlerin tüm ısrarına rağmen Irak devleti nüfus sayımı ve referandumu engelledi.
1950’lerden beri demografik yapısı değiştirilmek istenen Şengal ve Kerkük gibi alanlara Araplar getirildi. 2004 sonrası da Kürtlerin geri dönmesine karşı yine harekete geçildi. En son olarak 16 Ekim 2017 yılında binlerce Kürt Kerkük’ten çıkmak zorunda kaldı. Araplar yine getirilip köylere yerleştirildi.
Bu kadar badireler atlatan bu tartışmalı bölgelerdeki Kürtler her şeye rağmen Kürt kimliği ile hareket ettiler. Oy vermeye bile gidince Kürdistan bayrağı Ala Rengin astılar omuzlarına. Yani meseleyi Irak’ın şovenist ve Kürt karşıtı siyasetine bir cevap olarak gördüler. Diye biliriz ki Kerkük, Şengal, Mahmur, Xanaqin gibi şehirlerde Kürtler “Burası Kürdistan’dır” demek için oy kullandılar.
Oy verme işlemi bittiği gibi de Kerkük’te Kürtler KDP-YNK ayrımı yapmadan Kürdistan bayrakları ile Kerkük sokaklarına döküldüler.
Yani Kürdistan sınırları Hemrin Dağı ile Ninova’dadır. Xanaqinden, Kerkük’e ve oradan Mahmur ile Şengal’e uzanan hat Kürdistanidir.
Musul-Şengal Kürdistan’dır
Irak merkezi hükümetinin şovenist yapısının Kürdistan’dan koparmak istediği bir diğer bölge de Ninova ovasındaki Kürt şehirleri ve Şengal’di.
Mahmur, Giwer, Feidi, Şehan, Zumar ve Şengal’de ki seçim sandıklarının neredeyse tamamında KDP birinci parti olarak çıktı.
Özellikle de Şengal’de KDP’nin Kürtler adına birinci parti olmasının önemli bir mesajı vardı. Şengal halkı, yani Ezidiler Bağdat ve Hewler arasında 9 Ekim 2020 tarihinde imzalanan Şengal Anlaşmasının uygulanmasını istiyor. Ezidiler Kürdistan’la beraber yürümek istiyor. Bu da özellikle PKK’nin Şengal’in Kürdistan’dan koparılması siyasetine verilen önemli bir cevap olarak görüle bilir. Haşdi Şabi, Irak Ordusu ve PKK’nin bölgedeki silahlı yapısı ve halk üzerindeki tehdidine rağmen Şengal halkı tercihini yapmıştır. Yani Şengal Kürdistan’dır.
Kürtler Lozan’ı bir kez daha ret etti
Irak seçimlerinde Kürtlerin elde ettiği bu başarı çok yönlü tartışılması gereken önemli sosyolojik ve siyasi sonuçları vardır.
Basit bir lokal bir seçim gibi görünün Irak il genel meclisi seçimlerinin tarihi bir mesajı vardı. Güney Kürdistan bu seçimle Lozan anlaşmasına ikinci büyük darbeyi vurmuştur. Önce Kürdistan Bölgesi statüsü kazanarak Kürtleri yok sayan Lozan’ı delmişti. Şimdi de Musul ve Kerkük’teki Kürt iradesi ve oyları ile Lozan’ı delmiş oldu.
Önümüzdeki günlerde Irak ve Kürdistan’daki tüm yapılar bu sonuçlara göre konum alacaktır. Kürdistan’a dönük saldırıların şiddetlenmesi, Kürtlerin birbirine karşı kışkırtılması ve değişik provokasyonlar beklenmeli ve ona göre hareket edilmelidir.
Özellikle de Kürdistan’ın statüsünü küçültmek isteyen, petrolüne el koyan ve Kürtlere karşı maaş vb kartları kullanan Irak devletinin Kerkük ve Şengal merkezli siyasetinin bu biçimde iflas etmesinden sonra neler olacağı önemlidir.
Kürtler kendini yönetmek istiyor
İl genel seçimlerinde Irak genelinde oy kullanma oranının en yüksek olduğu bölgeler 140 madde kapsamındaki Kürdistani bölgelerdi. Buralarda oy kullananlar ise Kürtler. Kerkük sokaklarında oy vermeye giden insanlar kendi partileri için değil Kürtlerin kendini yönetmesini görmek için oy vermeye gitti. Çünkü Kürdistan idaresi dışında yaşayan Kürtler kendini yönetememenin ne denli büyük bir zulüm olduğunu çok iyi biliyorlar.
Her devlet dairesinde dışlanmanın, kendi dili eğitim görmenin, mezun olduktan sonra atanmamanın vb. Kürt olmaktan kaynaklı haklarının gaspına dur demek istiyorlar.
Azınlıklar Kürtlerle beraber
Seçimin bir diğer önemli noktası da Kürdistan sınırları içinde yaşayan Arap, Süryani ve bazı Türkmenlerin Kürtlerin yönettiği bir şehirde yaşamak yönünde oy kullanmaları.
Mahmur Arap köylerini neredeyse tümü KDP’ye oy verdi. Arap halkı mikrofonlara “onlar daha adildir, hizmet yapıyorlar, bizde Erbil gibi hizmet istiyoruz” dediler.
KDP’nin Kerkük’teki ortağı Türkmen Halk Partisi lideri irfan Kerküki ise sandıklar açılmaya başladıktan sonra “Kürtler Kerkük’ü yönetirse beraber kardeşçe yaşarız” dedi.
Gerçek şudur Irak’ta farklı kimliklerin rahatça örgütlene bildiği tek yer Kürdistan bölgesidir.
Kürtleri birlik olmaya ihtiyacı var
Kürtler bu seçimlerle Irak’taki idari yapının rengini değiştirmek gibi bir şans elde etmiştirler. Bu şansı ise ancak gerçek bir birlik ile kullana bilirler. Tıpkı Kerküklülerin yaptığı gibi Kürdistan Bayrağı altında toplanan Kürt siyasi iradesi Kürtlerin özgün geleceğini değiştire bilir.
