Bu gün akşam saatlerinde Irak cumhurbaşkanı Berhem Salih’in istifa ettiği haberleri son dakika olarak düştü. Gece yarısına yaklaşırken ise Irak’ta hükümet kurma görevinin kendilerinde olduğunu iddia eden İran’a yakın Bina koalisyonu da Irak Parlamentosuna Berhem Salih’in görevden alınması çağrısı yaptı. Irak Cumhurbaşkanlığı koltuğuna Kürdistan’daki partiler arasında uzlaşma olmadan gelen Berhem Salih’in Cumhurbaşkanı oluşu gibi istifası veya devam edişi de olaylı olacak gibi görünüyor.
Berhem Salih açıklamasında ‘Meydanlardaki göstericilerin kabul etmediği bir adaya hükümeti kurma görevini vermektense istifa etmeyi tercih ettiğini kaydeden Salih, ülke çıkarlarının Cumhurbaşkanı’nın omuzlarına sorumluluk yüklediğini kaydetti.” Berhem Salih açıklamasının devamında İran’a yakınlığı ile bilinen Bina Koalisyonunun adayı Esad İdani’ye hükümet kurma görevini vermemesini göstericilerin isteklerini yerine getirme amaçlı olduğunu, göstericilerin şerh koyduğu birini görevlendirmeyeceği belirtti.
Berhem Salih açıklamasında ‘Irak anayasasını çiğnemektense istifa etmeye hazırım’ dedi.
Salih’in açıklamasından birkaç saat sonra ise Irak parlamentosundaki en büyük gurup olduğunu iddia eden Bina gurubu Berhem Salih’in istifasını desteklediklerini açıkladı. Bina koalisyon “parlamento Salih’in görevden alınmasına dönük yasal işlemi başlatmalı” dendi.
Berhem Salih Esad İdani’yi neden görevlendirmedi?
Irak’ta ki siyasi yorumculardan olan Abdullah Salih Esad İdani’nin kim olduğu ve neden görevlendirilmediği konusunda şu yorumlarda bulundu.
“Esad İdani ırak ulusal kongresinin başkan yardımcısıdır ayrıca Yüksek İslam Bankası yönetim kurulu üyesidir. Hem Irak Ulusal Kongresi’nin hem de Yüksek İslam Bankası’nın başkanı olan kişi ise Aras Habib’tir. Aras Habip ise ABD’nin cezalılar listesinde ve pek çok karanlık ekonomik ilişkiler nedeni ile suçlanmaktadır.”
Abdullah Salih açıklamasında devamla şunları belirtiyor: Aras Habib ayrıca ABD’ye Irak’ta ki kitlesel imha silahları hakkında eksik ve yanlış bilgi vermekle de suçlanıyor. Aras Habib gibi birinin yardımcısı eğer ırak başbakanı olursa ABD bunu kendisine karşı bir tavır ve olarak görecek. Ayrıca Irak’ı İran’a daha yakın görecek. Bu nedenle Esad İdan’i başbakan olmamalı. Siyasi taraflar Irak’ta halk gösterilerini İran ve ABD arasındaki çekişmelerin yansıması olarak görüyor.
Cumhurbaşkanı istifası için Irak anayasası ne diyor?
Irak anayasasında Cumhurbaşkanının istifasına dönük olan 75. madde şöyle; Cumhurbaşkanı’nın ırak parlamento başkanına istifasını sunmaya hakkı vardır. Eğer 7 gün içinde parlamentoda her hangi bir görüşme yapılmazsa istifa onaylanmış kabul edilir.” deniyor.
Ayrıca 75. madde de şu ifade geçiyor: Cumhurbaşkanının yokluğu durumunda cumhurbaşkanı yardımcısı görevi devralır.
75. madde yeni cumhurbaşkanını seçilme prosedürünü ise şöyle belirlemiştir. Cumhurbaşkanının yokluğu durumunda Irak parlamentosu 30 gün içinde yeni bir Cumhurbaşkanı seçmeli.
Berhem Salih neden istifa etti?
Iraklı siyaset yorumcuları Berhem Salih’in tutumunun ilkesel olmaktan çok geleceğe yatırım olarak değerlendiriyor. Berhem Salih’in Cumhurbaşkanı görevi yürüttüğü dönemden bu yana Kürtlere karşı yapılan bütçe vb haksızlıkarın hiç birine müdahele etmediğini, sadece kendi kişisel geleceği için hareket ettiği biliniyor.
Bu nedenle Berhem Salih’in istifa amacının gerçekten Anayasayı korumaktan çok bir yandan göstericilerden yana tuttum alarak kendini halkın yanında gibi gösterip istenen kişi olmaya çalıştığı düşünülüyor. Irak’lı göstericiler Berhem Salih’in istifısını da istemişti. Böylelikle Berhem Salih bir nevi göstercileri karşısına almamış oluyor.
Öte yandan ise Berhem Salih’in İran’a yakın bir adayı red etmesinin ABD’ye de bir jest olarak görüle bileceği gerçeği de var. Berhem Salih böylelikle sağlanması zor dengelerin de dışına çıkmış olacak.
Berhem Salih’in Irak ve Kürdistan bölgesinde büyük ekonomik yatırımları olduğu biliniyor. ABD’yi karşısına almamasında kendi ekonomik kaygılarının da etkili olması olası görünüyor.
