Kürdistan’ın tatnınmış sanatçısı Hesen Zirek’in vefatının üzerinden 47 yıl geçti. Hayat büyük zorluklar içerisinde geçen Hesen Zirek, yıllarca Kürt halkının acılarını şarkılarıyla dile getirdi.
Ünlü Sanatçı Hesen Zirek 29 Kasım 1921’de dünyaya geldi. Bazı kaynaklar Zirek’in Rojhilat’ın Seqiz ve Bokan kentleri arasındaki Hermêle köyünde doğduğunu belirtirken, bazıları ise Rojhilat’in Mukriyana kentinde doğduğunu belirtiyor.
Hermêle köyünde ağanın yanında çalışan Hesen Zirek’in babası Ebdullah, çalışkanlığıyla bilindiği için ona çalışkan anlamına gelen “Zirek” ismi veriliyor.
Henüz 11 yaşındayken babasını kaybeden Hesen Zirek, annesiyle birlikte Seqiz’e geçiyor. Annesinin evlenmesinden olumsuz etkilenen Zirek, 12 yaşındayken köyüne dönerek, köyde ağanın yanında çalışmaya başlıyor.
Şarkı söyleyerek işini yapan Zirek, etrafındakilerinin dikkatini çekmeyi başarıyor. Sesinin güzelliği ağanın kulağına kadar gidiyor. Ağa, Zirek’i divanına davet ederek ondan köydeki şenliklerde şarkı söylemesini istiyor.
Köyden ayrılıp şehre giden Zirek, uzun bir süre restoranlarda çalışıyor. Zirek, daha sonra Seqiz’de Mina Xani Erdelan’ın şoförlüğünü yapmaya başlıyor. Qurederê köyünde araçla geçtiği sırada bir çocuğa çarpıp, çoğun yaşamına yitirmesine neden olan Zirek, cezaevine girmemek için Irak’ın başkenti Bağdat’a gidiyor.
1953’te ilk şarkısını Bağdat radyosunda seslendiren Zirek, daha sonra sesi çok beğenilir. Bağdat’ta 70’e yakın şarkı kaydeden Zirek’in şarkıları Kürdistan’ın dört parçasına yayılıyor.
1958’den sonra bir kez daha İran’a dönen Zirek, Tahran Radyo’sunun Kürtçe biriminde çalışmaya başlıyor. Daha sonra Kirmaşan Radyo’su ile iletişime geçen Zirek, Kirmaşan Radyo’sunda 83 şarkı kaydediyor. Zirek, en iyi şarkılarını Kirmaşan’da geçirdiği iki yıl içerisinde Kirmaşan orkestrası aracılığıyla ve Mucteba Mirzade’nin desteğiyle kaydediyor.
Kürdistan’ı birçok kentini, ilçesini köyünü dolaşan Zirek, Kürt halkının yaşadığı acılara tanıklık ediyor. Kürdistan’ın doğasını ve halkının acılarını şarkılarıyla dile getiren Zirek, Kürdistan’ın dört parçasındaki Kürtler tarafından dinleniliyor.
Her ne kadar okuma yazması olmasa da Zirek, seslendirdikleri ve şiirlerini ezberinde tutuyor.
Bin 500 şarkı kaydetti
Hesen Zirek, yaşamı boyunca bin 500 şarkı seslendirdi. Aynı zamanda Nali, Wefayi, Seyid Kamil, İmami, Kurdi, Pirêmerd, Hêmin, Tahir Beg Caf gibi birçok şairin şiirlerini besteledi.
Zirek’in şarkıları, Bağdat, Tahran, Kirmaşan, Tewrêz, Kerkük, Musul, Mahabad radyolarında yayınlandı. Şarkıları Bokan, Bane, Mahabad, Sileymaniye, Erbil, Musul, Bağdat, Kerkük ve Kürdistan’ın onlarca köy ve ilçesinde dinlenildi.
Sözleri Piremêrd’e ait olan Newroz Marşı, Zirek’in en tanınan eserleri arasında yer alıyor.
1971’de kanser hastalığına yakalanan Zirek, bir yıl yaşam mücadelesi verdikten sonra 26 Haziran 1972’de hayatını kaybetti.
Zirek’in cenazesi vasiyeti üzerine Urmiye’nin Bokan kentinde toprağa verildi.
Zirek’in Mahabad Kürt Cumhuriyeti için 1946 bestelediği ‘Ey Niştiman’ marşı Ankara’nın taşına bak şeklinde değiştirilirken Jwane Jwane eseri (Bir dalda iki kiraz), Yallah Şufer(Yallah Şoför) Chawt Cwane Leyla (çavuş kızı leyla) Nesrîn Emrim Bihare, (Ağlama Yar Ağlama) gibi birçok eseri kaynak gösterilmeden Türkçe’ye çevrilmiştir.
Hasan Zîrek’in Kürdistan için yazdığı eserler arasında Ey Niştiman parçası öne çıkar. İran Kürdistanı’nda Mehabad Kürt Cumhuriyet’inin yıkılmasından sonra 1946 yılında sözlerini yazıp bestelediği “Ey Niştiman” marş / şarkısıdır. “Ey güzel Kürdistan vatanı, Aryen toprağı özgürlüğün için bedenim, ruhumla direniyorum…” diye devamedegelen Kürdi yurtseverlik damarı hayli yüksek bir marş tarzında şarkıdır Zirek’in Ey Niştiman’ı…
