Irak devleti gelen tepkilerden sonra mülteci kamplarını kapatma kararını geri çekmek zorunda kaldı. Özellikle de Ezidi toplumu kararı 74’üncü Ezidi Fermanı, katliamı görmüş ve kararı ret etmişti.
Irak Bakanlar Kurulu 1 Mart günü yaptığı toplantıda Kürdistan bölgesi dahil tüm kampları kapatma kararı almıştı. Karar Irak’ta IŞİD sonrası açılan kamp sakinleri tarafından büyük tepki ile karşılanmıştı. Kararın arkasında Şii bir projenin olduğu belirtilmiş ve karar sivillere büyük zarar vereceği için ret edilmişti. Irak devleti Şii ajandasına uygun olarak Ezidileri Şengal’e geri gönderme kararı almıştı. Siyasi gözlemciler travma yaşayan ve ekonomik olarak darbe almış halkı Şengal’e zorla gönderilip daha sonra hepsinin Haşdi Şabi bünyesinde silahlı savaşçılar olarak yer alması için çalışma yürütüleceğini belirerek karara karşı çıkmıştı.
Irak devleti Ezidileri Haşdi Şabileştirmek için PKK’ye itiyor
Irak’taki Şii siyasi irade Şengal’i Kürdistan’dan koparmak için ciddi bir çalışma yürütüyor. Çok yönlü projelerinde en büyük silahları ise PKK. PKK, Ezidi toplumunu Kürtlerden koparma karşılığında Irak devletinden maddi ve birçok yönden taviz alıyor. Bu tavizlerin çok az bir bölümü ise Ezidi toplumuna veriliyor. Örneğin her bir YBŞ üyesi için Irak devleti 650 dolar maaş öderken PKK bu maaşların 400 dolarını Ezidilere veriyor geri kalanı ise kendisi için alıyor. Ayrıca PKK sınır üstünde gümrük yapıları chaptagon başta olmak üzere uyuşturucu ve silah ticareti yapıyor. Ezidileri kontrol etmek için altığı iltimaslar nedeni ile PKK Şengal’de ciddi bir yapı oluşturmuş durumda. Irak devleti bu durumü görerek geri kalan Ezidileri’de Şengal’e çekerek benzer bir siyaset uygulamak istiyor. Mülteci kamplarının kapatılmasının altında yatan temel neden işte Ezidileri Haşdi Şabi ve PKK’ye mahkum etmekti.
PKK’nin Şengal’deki yapıları kamplarda kalan Ezidi Kürtleri arayarak “gelin işiniz hazır, hemen askeri güçlere yazılacaksınız” diyerek Ezidi gençleri Şengal’e çağırıyordu.
Haşdi Şabi yönetimi Şengal’de 1000 kişilik bir kota ayırmış ve Ezidilerin Haşdi Şabi’ye alınmısı kararı almıştı. Böylelikle dönem yoksul Ezidiler PKK ve Haşdi Şabi’ye mahkum olacaktı. Bu karar Ezidilerin kamplardan çıkarma kararının koordineli ve geniş bir plan dahilinde olduğunu gösteren önemli bir delildi.
Haşdi Şabi ve Reyan Kildani ortaklığı
Bu planın uygulanmasında ana rol Irak’taki Göç ve Göçmen bakanlığına verilmişti. İvan Faik adında ki Bakan mecliste Haşdi Şabi’nin bir parçası olan Reyan Kildani’nin partisinden. Yani Süryani Haşdi Şabi güçlerinin bir parçası. Reyan Kildani Haşdi Şabi’nin Asuri kılıcı olarak bilenen Kildani Kürt karşıtı siyaseti ile tanınıyor. Reyan Kildani ayrıca YNK ve PKK ile de ortak olan bir isim. Musul Vilayetindeki mecliste Haşdi Şabi yanlısı olan Kildani’nin gücü, YNK ve PKK’li isimler ortak bir koalisyon kurmuş durumda. Bu koalisyon Haşdi Şabi’nin ajandasının meclisten geçmesine destek oluyor.
Ezidi toplumunun itirazı: Bu karar 74’üncü fermandır
Özellikle de Ezidi toplumu büyük bir yıkım yaşayan Şengal’e zorla gönderilmeyi ret etmişti. Bakanlık her bir Ezidi aileye yaklaşık 2600 dolar civarında bir para vererek yıkım yaşayan Şengal’e dönmelerini istemişti. Ezidiler elektrik ve su olmayan ayrıca silahlı gurupların ciddi istikrasızlık yarattığı, güvenliğin olmadığı Şengal’e dönmeyi ret etmişti. Şengalliler ve Ezidiler ulusallarasın alanda da kararı geri çekilmesi için çalışma yürütmüştü.
Kürdistan Bölgesi tarafından birçok açıdan desteklenen mülteci kampları ve özellikle de Şengel’den gelen Ezidi Kürtlerin yaşadığı kamplar Irak’ın istikrasız yapısında birer sığınma görevi görüyor. Kampın tüm giderleri ise Kürdistan Bölgesi tarafından sağlanıyordu.
Iraklı heyet Mültecilerle görüştü
Ezidilerin başını çektiği karar karşıtı taraflar önemli bir etki yarattı ve Sudani hükümeti en azından şimdilik geri adım atmak zorunda kaldı.
Kürdistan Bölgesi İçişleri Bakanlığına bağlı Koordinasyon ve Kriz Genel Müdürü Sirwa Resul, Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani’nin Ofisinden bir heyetin, 21-25 Temmuz 2024 tarihleri arasında Kürdistan Bölgesi’ni ziyaret ederek, insani alandaki son gelişmeleri öğrenmek amacıyla kampları yakından ziyaret ettiğini söyledi.
Sirwa Resul, “Kamplarda ve kamp dışında yaşayan mültecilerin sorun ve kaygılarını dinleyen heyet, insani hizmetlere ilişkin görüşlerini aktararak, kampların kapatılması konusunun kamp içindeki ve dışındaki mültecilerin ihtiyaçlarına uygun şekilde yeniden tasarlanması konusunda güvence verdi.” dedi.
Koordinasyon ve Kriz Genel Müdürü ayrıca, “Görüşmelerde mültecilere, kampların belirlenen süre içerisinde kapatılmayacağı, ancak iki hükümet arasında tüm olasılıklar dikkate alınarak ortak bir insani yardım planı hazırlanacağı güvencesi verildi.” diye konuştu.
Ezidiler için tehlike şimdilik ortadan kalksa da Şengal’i Kürdistan’dan koparma planının değişik biçimlerde gündeme geleceği ve mültecilere dönük farklı planların uygulanacağı da siyasi gözlemcilerin ortak düşüncesi.
