Leyla Qasım Kürtlerin ülkelerinin işgali ve halk olarak yok sayılmaya karşı verdiği mücadelenin kadın öncüsüydü. 50 yıl önce idam edilince sadece 22 yaşındaydı.
Leyla Qasım 1952 yılında Güney Kürdistan’ın Xaneqin kentinin Bamili köyünde 5 çocuklu bir ailenin kızı olarak dünyaya geldi. Çocukluğunun geçtiği yıllar Güney Kürdistan’da Kürdistani mücadelenin yükseldiği yıllardı. Mele Mustafa Barzani 1958 yılında Rusya’dan dönmüştü. Güney halkı hareketlenmiş devrimin ayak sesleri her yerde duyulur olmuştu. Leyla, Mele Mustafa Barzani’nin gürleştirdiği ateşi hissetti ve daha 18 yaşındaki KDP üyesi oldu.
Leyla Kasım’ın KDP’ye üye olduğu dönemde, 11 Mart 1970’te Saddam Hüseyin ile ölümsüz Kürt lider Mele Mustafa Barzani arasında özerklik anlaşması yapılmıştı. Anlaşmaya göre, Güney Kürdistan’ın 3 vilayeti olacaktı. Erbil başkent olacak ve parlamento kurulacaktı. Merkezi Irak Hükümeti’nde 5 bakan ve başbakan vekili Kürtlerden atanacaktı. Kürtçe, ikinci resmi dil kabul edilecekti.
Ancak Baas rejimi bu anlaşmayı ihlal etti, Kürtlere karşı yeniden saldırılara başladı ve Kürt devrimcileri yakalayarak cezalandırmayı denedi.
Bağdat Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde öğrenim gören Kasım, 1972 yılında Kürdistan Öğrenci Birliği’nin kuruluşunda yer aldı.
Saddam Kürtlerin umudu olan Kürt gençleri ve peşmergelere karşı büyük bir intikam hareketi başlattı. Sadece dağda değil şehirde de Kürt gençlerinin gözünü korkurtmak için özel operasyonlar yapıldı. Leyla Qasım ve arkadaşları da Saddam rejiminin listesindeydi ve tutuklandılar. 12 Mayıs 1974 yılında sabah saat 7.00’da Saddam rejimi tarafından idam edilen Leyla Qasım ve arkadaşları rejimin beklentisinin aksine korkunun ve sinmenin değil direnişin ismi oldular. Leyla Qasim idam edilmeden önce kürsüde Kürt marşı Ey Raqib’i okudu.
Qasım hem Kürdistan mücadelesinde hem de Ortadoğu mücadelesinde idam edilen ilk kadın oldu. Dünya da siyasi nedenlerle idam edilen 4. kadındı. Bu nedenle sadece Kürtler içinde değil dünya tarafından yakından takip edildi.
Saddam Hüseyin Leyla Kasım’ın Kürtler üzerinde böylesi manevi bir yeri olmasına tahammül edemediği için ona ait her şeyi yok etmek istedi fakat bazı aile üyeleri her şeye rağmen bazı eşyaları korumayı başardı. Geçen yıl Barzan’daki Ulusal Mücadelenin Şehitlerinin açılmasından sonra Müze yönetimi Leyla Kasım’ın müzede özel bir yeri olmasını istedi ve aile ile bağlantıya geçti. Leyla Qasım’in eşyaları şu anda müzede yer alıyor.
