Bugün Mayıs Devrimi’nin 47’inci yıl dönümü. Mayıs Devrimi Kürtlere psikolojik üstünlük sağlayarak sömürgeci sistemin anti Kürt anlaşmalarına darbe vuran bir anlaşma oldu. Bir anlamda Mayıs Devrimi Cezayir Anlaşmasına rağmen Kürtlerin direnişi ve dirilişini temsil ediyordu.
Saddam Hüseyin ile İran Şahı Rıza Pehlevi yaptıkları Cezayir anlaşmanın meyvelerini toplayamadan Erbil’in Haci Omeran ilçesi yakınlarındaki “Dol Zewi”de 23 kişilik bir Peşmerge grubu, eski tüfekleriyle Irak ordusuna karşı savaşarak Bağdat ile Tahran’ın planlarını boşa çıkardı.
Devrim; farklı şartlarda, Kürtlerin askeri, siyasi ve psikolojik yenilgi aldığı bir dönemde yaşandı. Bu şartlarda Eylül Devrimi’nden 15 yıl sonra bir kez daha silahlı mücadeleye başlamak zordu. Ancak devrimin genç liderleri, özellikle sahadaki komutanlar Başkan Mesud Barzani ve İdris Barzani, bir kez daha devrim başlatmayı mümkün kıldı.
Anti Kürt anlaşması: 1975 Cezayir Anlaşması
Dönemin Cezayir Devlet Başkanı Huari Bumedyen’in arabuluculuğunda 6 Mart 1975’te dönemin Irak Devlet Başkan Yardımcısı Saddam Hüseyin ile İran Şahı Rıza Pehlevi arasında OPEC’e üye ülkeler konferansında Cezayir’de bir anlaşma imzalandı.
Anlaşma doğrultusunda Irak, Kürt devrimine destek olmaması kaydıyla Körfez’in İran’la aralarında paylaşılmasına ve sınır sorununun çözülmesine razı oldu.
Irak ile İran arasındaki anlaşma, Arap dünyası ve uluslararası güçlerin desteğiyle yürürlüğe girdi ve Kürtler dağda tek başına kaldı. Eylül Devrimi liderliği, Cezayir Anlaşması’nı ezilen bir ulusa ve devrimine karşı uluslararası bir komplo olarak tanımladı.
Eylül Devrimi’ne açılan kapılan fiilen kapandı ve İran sınırlarını kapatarak, her türlü insani ve lojistik desteğin önüne geçti. Aynı zamanda Irak da müzakereleri reddederek devrimin teslimiyetini dayattı. Eylül Devrimi böylece verilen mücadele ve kurbanlara rağmen 15 yıl aradan sonra askeri olarak akamete uğradı. Ancak devrim liderleri teslim olmadı.
Binlerce vatandaş ve Eylül Peşmergesi İran’a göç ederek mülteci olarak kamplarda kaldı ve parti ile devrim için geçici bir yönetim seçildi.
Dola Zewi direnişi
Doğu Kürdistan’daki devrim mültecileri kamplarında Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) örgütlenerek Irak’taki önceki hücre ve örgütlerle ilişki kurdu. Bir yandan da siyasi aktivistler siyasi grup ve örgütler kurmaya, Peşmerge’nin göçüyle oluşan boşluğu doldurmaya çalıştı.
Eylül Devrimi Lideri Mele Mustafa Barzani’nin öncülüğünde Mesud Barzani ile İdris Barzani, devrim ateşini yakmak için çalışmalara başladı. Bunun için de bir program ve hazırlık yapıldıktan sonra 26 Mayıs 1976’da 23 kişiden bir oluşan Peşmerge müfrezesi “Dol Zewi” de Irak ordusu birlikleriyle çatışmaya başladı.
Çatışmalar bir saat sürse de yenilgi dönemine son vererek Kürt ulusal kurtuluş hareketi için yeni bir devrimi başlattı ve Kürtleri Irak’ta bağımsızlığa yakınlaştırana kadar devam etti.
Kürtlerin başlattığı Mayıs Devrimi, Cezayir Anlaşması’nın ortadan kalkması için bir başlangıç oldu.
Esasen Mayıs Devrimi Kürdistan Bölgesi’nin 1992 yılında uçuşa yasak bölge ilan edilerek kendi kendini yönetmeye başlamasına giden yolu döşedi. Kürt güçleri Mayıs Devrimi ile beraber siyasi ve askeri olarak canlandı. Birçok alanı kontrol etti. Bugün Kürtlerin dünya nezdinde ki tek resmi kazanımı olan Kürdistan Bölgesel Yönetim olarak tanınmasına giden süreçte Mayıs Devrimi ve sonrasında gelişen mücadelesinin sonuçlarıdır.
