İran’da 1979 yılında gerçekleşen devrimden bu yana gerçekleştirilen en uzun soluklu hükümet karşıtı gösteriler 100. gününe girdi. İran İnsan Hakları Eylemcileri Haber Ajansı’na (HRANA) göre protestolar sırasında 69’u çocuk olmak üzere en az 500 kişi öldürüldü.
İki gösterici idam edilirken 26 kişi daha idam edilmeyi bekliyor. 2017, 2018 ve 2019’da da uzun soluklu protestoların düzenlenmesine rağmen son eylemlerin toplumun bütün kesimlerinden insanları içermesi ve kadınların öncülük etmesi dolayısıyla farklılaştığı belirtiliyor.
Bazı İranlı ünlü isimler de eylemlere destek verdiği için ya gözaltına alındı ya da sürgüne gitmek zorunda kaldı.
İranlı ünlü oyunculardan Taraneh Alidoosti da bu isimlerden. Alidoosti, Tahran’ın kötü bir şekilde anılan Evin hapishanesinde tutuluyor. Ünlü oyuncu, başı açık bir fotoğrafını paylaşmış ve bir genç protestocunun idam edilmesini kınamıştı. Satıcı filminde Alidoosti’yi yöneten Asghar Farhadi da ünlü oyuncuya destek verdi.
Ülkeyi terk etmek zorunda kalan ünlü oyunculardan Pegah Ahangarani ise BBC Farsça servisine ülkede iki tarafın da radikalleştiğini ve İran’ın Jina Emini’nin ölümünden önceki döneme geri dönemeyeceğini anlattı.
Bu ayın başında ABD’ye taşınan oyuncu Hamid Farrokhnezhad ise İran’ın dini lideri Ali Hamaney’i Franco, Stalin ve Mussolini gibi diktatörlere benzetti. Bu eylemleri öncekilerden ayıran bir başka özellik ise göstericilerin molotof kokteyli kullanması oldu.
Bir genç serbest bırakıldıktan iki gün sonra intihar etti
İran’ın gençleri de başörtülerini yakarak ya da ülkenin katı dini kurallarına karşı çıkarak eylemlerin ön saflarında yer aldı.
Şii din görevlilerinin arkasından yaklaşarak başlarındaki örtüyü düşürmek de gençlerin uyguladığı protesto yöntemlerinden biri oldu.
16 yaşındaki Arshia Emamgholizadeh, Tebriz’de bu eylemi gerçekleştirdiği gerekçesiyle geçen ay gözaltına alındı. 10 gün gözaltında tutulan genç salınmasından iki gün sonra intihar etti. Ailesi gözaltı süresince sopalarla dövüldüğü ve bilinmeyen ilaçlar verildiği gerekçesiyle intihar ettiğini söyleyerek yetkilileri suçluyor.
İranlı yetkililerin hayatını kaybeden göstericilerin cenazeleri üzerinden de ailelere baskı uyguladığı ve pazarlık yapmaya çalıştığı iddia ediliyor.
27 yaşındaki Mehran Samak’ın İran’ın Dünya Kupası’ndan elendikten sonra arabasının kornasını çaldığı için öldürüldüğü belirtiliyor.
Gözaltında hayatını kaybeden 23 yaşındaki Hamed Salahshoor’un ailesi ise gencin vücudunda şoke edici işkence izleri olduğunu dile getirdi. Gözaltına alınan çok sayıdaki kişinin farklı işkencelere maruz kaldığı aktarılıyor.
