Uluslararası Af Örgütü yeni bir rapor yayınlayarak iran’da 2019 Kasım ayında gerçekleşen protestolar ve sonrasında gerçekleşen insan hakları ihlalerini inceledi. Uluslararası Af Örgütünün Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesel Direktör Yardımcısı Diana Eltahawy tarafından yapılan açıklamada İran’da yaşan ihlaller net biçimde göz önüne serildi.
Protestolarda gözaltına alınanların kırbaçlandığını, dövüldüğünü, stres pozisyonu, yalancı infazlar, tazyikli su, elektrik şoku uygulamasıyla ve kimyasal maddelerle işkence edildiğini ve cinsel istismara maruz kaldıklarını anlatan rapora göre, yüzlerce kişi “ulusal güvenliğe tehdit” suçlamasıyla hukuksuz şekilde yargılandı. Yine rapora göre, işkence altında alınan ifadelere dayandırılan mahkemelerde idam cezaları verildi.
Çarşamba günü yayımlanan rapor, Kasım 2019’da benzine bir günde yüzde 50 zam gelmesinin ardından ülke çapında başlayan ve yetkililere göre en az 1000 kişinin gözaltına alındığı protestoların ardından cezaevlerinde ve mahkemelerde yaşananlar üzerine, birincil tanıkların verdiği ifadelerle yazıldı.
Ayrıca açıklamada şu sözlere yer verildi: “Kitlesel protestoları takip eden günlerde İran güvenlik güçlerinin silahsız protestocuları ve izleyenleri kasten öldürdüğünü ve yaraladığını gösteren videolar tüm dünyayı şoke etti. Ancak İran yetkililerinin kamuoyunun gözünden uzakta gözaltına alınan kişilere ve ailelerine yönelik zulmü daha az görünür oldu”
Rapor için işkence gördüğünü belirten 60 kişiyle ve hakkında gözaltı kararı olan ve saklanan 2 kişiyle konuşuldu. Yüzlerce protestocu da mesaj ve mektup yoluyla örgüte bilgi verdi. Rapor için mahkeme tutanaklarından ve açık resmi kaynaklardan da yararlanıldı.
Birleşmiş Milletler, protestolarda onlarca kişinin öldüğünü belirtirken, İranlı gazeteciler de en az 100 kişinin güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucunda hayatını kaybettiğini belirtmişti.
