11 Mart 1970 yılında imzalanan ve 11 Mart anlaşması olarak bilinen Kürtlerin ilk resmi anlaşmasının üzerinden 54 yıl geçti. Bu olay Kürtlere 20 yüzyılın başında biçilen ölü gömleğini delmek ve soykırım ve yok sayma siyasetini yenmek anlamına geliyordu. 15 Maddelik bu anlaşma Kürtlerin dört parçaya bölündükten sonra ilk kez bir sömürgeci gücü masaya oturtmayı başarması anlamına geliyordu.
Kürdistan tarihinde ilk defa Irak ile Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) arasında imzalanan resmi anlaşma, Kürt ulusunun tarihi haklarının tanınması konusunda büyük önem taşıyor. Bir yanda da KDP’nin Kürt ve Kürdistan tarihinde ki misyonunu daha iyi anlamamızı sağlıyor. Hatta bugün neden sömürgeci güçlerin KDP karşıtı tutum aldıklarını anlamamızı sağlıyor. Çünkü KDP 20 yüzyıldaki Kürt yokluğu üzerine kurulu sistemi delmeyi başarmış bir parti olarak tarihteki yerini almıştır. KDP’nin sömürgecilerle hem mücadele etme hem de diyalog kurarak silahlı mücadelenin kazanımlarını toparlama yöntemi Kürtlere büyük kazandırmıştır. Kürtleri kör bir savaşa sürükleme yerine Kürt kazanımlarını meşrulaştıran ve uluslararası sahada yer bulmasını sağlamıştır. 11 Mart anlaşması bu kazanımlardan ilkidir.
Tarihi 11 Mart Anlaşması Mele Mustafa Barzani’nin Eylül Devrimi’nde yaptığı liderlik ve mücadelesi sonucu Irak Hükümeti ile KDP arasında imzalandı.
Anlaşma imzalandıktan sonra Irak Hükümeti tarafından uygulamaya geçirilmese de Kürdistan tarihinde önemli bir kazanım olarak yer alıp tarihi bir gün sayılıyor.
11 Mart 1970 Anlaşması, Kürdistan tarihinde 20. yüzyılda gerçekleşen en önemli olaylardan biridir. Anlaşma, Kürt siyasi liderliği ile Irak Hükümeti arasında 2 yıl süren görüşmeler sonucu imzalandı. 15 maddeden oluşan deklarasyonun içeriği Irak devrik lideri Saddam Hüseyin, Başkan Mele Mustafa Barzani, İdris Barzani ve her iki tarafın görüşmeci heyetinin katılımlarıyla Bağdat’ta açıklandı.
11 Mart Anlaşması’nda yer alan maddeler:
- Irak’ın geçici anayasasında Kürt sorunu da yer alacak.
- Anayasa’da Kürt ulusu tıpkı Arap ulusu gibi tanınacak.
- Irak halkı Arap ve Kürt milletleri olmak üzere iki ana milletten oluşacak, anayasada Kürtlerin milli hakları, Irak’ın birliği çerçevesinde yer alacak.
- Kürt dili, Arapça ile, çoğunluğu Kürt olan bölgelerde eğitim-öğrenim dili haline gelecek.
- Başkan yardımcısı Kürt olacak.
- Kürtler için otonomi sağlanacak.
- Kürtler hükümete katılacak ve Kürtler ile Araplar arasında ayrım yapılmayacak.
- Kürtler geçmişte dışlandığından ötürü eğitim-öğretim konusunda sıkıntılar yaşadı. Bu nedenle sorunun çözülmesi için plan yapılacak.
- Özerk bölgeler için nüfus sayımı yapılacak.
- Yaşadıkları bölgede şiddet nedeniyle okullardan atılan veya eğitimlerini bırakmak zorunda kalan öğrenciler geri dönebilecek.
- Devlet televizyonlarında Kürtçe programların yayınlanmasına önem verilecek.
- Kürt öğrencilerin üniversitelere ve kolejlere kabul edilmesi; yurt içinde ve yurt dışında adil bir oranda eğitim görmelerine olanak sağlanacak.
- Çoğunluğu Kürt olan idari birimlerdeki yönetici ve komutanlar Kürt veya iyi derecede Kürtçe bilen kişiler olacak.
- Kürtler topraklarına, tarlalarına ve eskiden bulundukları yerlere geri dönebilecek.
- Tarım reformu yasasının Kürdistan’da uygulanması hızlandırılacak ve aşiret ilişkileri çözüme kavuşturulacak ve tüm çiftçilere uygun arazilerin verilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılacak.
11 Mart 1970 Anlaşması, Kürdistan açısından bir kazanım olarak tarihe geçmiştir.
