Suudi Arabistan’ın Çin’in arabuluculuğunda İran’la ilişkileri yeniden tesis etme anlaşmasına varması ve dışişleri bakanlarının görüşmesiyle Suriye ve Yemen diplomasisi hız kazandı.
The Wall Street Journal (WSJ) gazetesine göre bu hafta Suudi Arabistan’a programda olmayan bir ziyaret gerçekleştiren ABD’nin Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns, Körfez krallığının Çin’in arabuluculuğunda İran’la normalleşmesine Washington’ın ‘hazırlıksız yakalandığını’ belirtti.
WSJ’ye konuşan adı açıklanmayan kaynaklara göre “Riyad tarafından hayal kırıklığına uğratıldık” diye sitem eden Burns, hem İran hem de Suriye ile yürütülen diplomasi karşısında Washington’ın ‘kendini gafil avlanmış hissettiğini’ vurguladı.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, Suudi yetkililerin yaptıkları görüşmelerle ilgili Amerikan tarafını bilgilendirdiklerini söyleyerek kamuoyu önünde görüntüyü kurtarmaya çalışmıştı.
ABD’nin uzun yıllardır cebinde bildiği müttefiklerinden olan Suudi Arabistan’la ilişkileri, Başkan Joe Biden’ın 2020 seçimi kampanyasında Cemal Kaşıkçı cinayetinden Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ı (MbS) sorumlu tutup ‘parya’ muamelesiyle cezalandırmaktan söz etmesinden sonra kötüleşti.
Fiili Suudi Kralı konumundaki Bin Selman, Rusya ve Çin’le ilişkileri geliştirip Çin’e petrol ve gaz ithalatında yuan kullanılması yönünde adımlar atmıştı.
Biden’ın petrol üretiminin artırılması için açtığı telefonlara çıkmayıp OPEC+’da petrol üretiminin kısılması kararlarını aldıran Bin Selman, Biden’ı Riyad’a ayağına ziyarete getirmiş, ama petrol politikalarını değiştirmemesi üzerine Biden, Suudi Arabistan’ı Rusya’nın tarafını tutmakla suçlamış ve misilleme tehdidinde bulunmuştu.
Çin’in Ortadoğu’nun baş diplomasi aktörü haline gelmesine kapı açan Suudi kraliyeti, Çin’in arabuluculuğunda Pekin’de Ortadoğu’daki baş hasmı İran’la anlaşma ve görüşmeler yaptı. Washington’ın bölge ülkelerine uyarısı göndermesine rağmen Suriye’de Beşar Esad yönetimiyle de aynı yola girmeye yönelik adımlar attı.
Bu arada Suudi Arabistan’ın Çin ve Rusya’nın liderliğindeki Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) diyalog ortağı olma kararı da Kral Selman tarafından onaylandı.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi Riyad’da ağırlamaya hazırlanan Suudi kraliyetinin artık Şam Büyükelçiliği’ni yeniden açıp mayısta ev sahipliği yapacağı Arap Birliği zirvesine Esad’ı davet etmesi bekleniyor.
