Kürt Edebiyatı’nın önemli isimlerinden Mehmet Uzun 15 yıl önce bugün Diyarbakır’da vefat etti.
Mide kanserine yakalandıktan sonra İsveç’teki doktorlarının bir haftalık ömür biçtikleri yazar Kürt Aydın’ı Mehmed Uzun 2006 yılı Temmuz ayında radikal bir kararla Diyarbakır’a döndü. Diyarbakır Havaalanına indiğinde “Diyarbakır hayatımın şehridir. Ben buraya ölmeye değil yaşamaya geldim” demişti.
Diyarbakır’da doktorlarının gözetiminde 15 ay süresince dolu dolu yaşadı ve 11 Ekim 2007 tarihinde vefat etti. Cenazesi on binlerin katılımıyla Diyarbakır Mardin Kapı’daki mezarlığa defnedildi.
55 yaşında hayata veda eden Modern Kürt Edebiyatının öncülerinden usta yazar Uzun, edebiyatı ile anadili Kürtçe’de ısrarın sürgün diyarlardaki sesi oldu. Geride sekizi roman olmak üzere 19 kitap bıraktı. Eserleri birçok dünya diline çevrildi.
Mehmet Uzun yaşadığı İsveç’te Kürt aydınlanmasına katkı sunmak için büyük çaba harcadı. Uzun, PKK tarafından öldürülen Ferit Uzun’un kuzeniydi. Bu nedenle Avrupa’da PKK’nin kuşatması ile karşı karşıya kaldı. PKK, Uzun’u Kürtlerden tecrit etmek için çaba harcadı. Dönem dönemde tehdit etti. Fakat Uzun PKK’nin bu siyasetine teslim olmayarak eserlerini Kürtlerle buluşturmayı başardı.
Mehmet Uzun kimdir?
1953 yılında Urfa’nın Siverek İlçesi’nde dünyaya geldi. Mehmet Uzun 1972 yılında tutuklandı, Diyarbakır Askerî Cezaevi’ne sevk edildi.
Kürtçe okuma ve yazmayı da burada, Musa Anter ve daha sonra 1979 yılında PKK tarafından katledilen kuzeni Ferit Uzun’un yardımıyla öğrendi.
2 sene hapis yattıktan sonra 1974’te uygulanan genel af ile serbest kaldı.
1977 yılından itibaren İsveç’te sürgün hayatı yaşamaya başladı. 1985 yılından itibaren romanlarını Kürtçe kaleme alan Uzun hakkında Türkiye’de çok sayıda dava açıldı. 1981’de Türkiye vatandaşlığından atılan Uzun’un Kürtçe, Türkçe ve İsveççe yazdığı kitapları 20’ye yakın dilde yayınlandı. İsveç Pen Kulübü ve Dünya Gazeteciler Birliği üyeliği yapan Uzun, uzun bir süre İsveç Yazarlar Birliği Yönetim Kurulu üyeliği görevini yürüttü. Uzun, 2001 yılında Türkiye Yayıncılar Birliği’nin her yıl verdiği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü’nü, roman sanatına ilişkin belirleyici katkılarından dolayı, Berlin Kürt Enstitüsü’nün Edebiyat Ödülü’nü aldı. Yarattığı edebiyat ve sözün özgürlüğüne ilişkin duruşundan dolayı İskandinavya’nın en önemli ödüllerinden olan Torgny Segerstedt Özgürlük Kalemi Ödülü’nü ve 2002’de İsveç kültür yaşamına sunduğu katkılarından dolayı İsveç Akademisi’nin Stina-Erik Lundeberg Ödülü’nü aldı.
Uzun’un yayınlanmış eserleri: Tû (Sen), Mirina Kalekî Rind (Yaşlı Rinde’nin Ölümü),Siya Evînê (Yitik Bir Aşkın Gölgesinde), Rojek ji Rojên Evdalê Zeynikê (Evdalê Zeynikê’nin Günlerinden Bir Gün), Destpêka Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatına Giriş), Hêz û Bedewiya Pênûsê (Kalemin Gücü ve Görkemi), Mirina Egîdekî (Bir Yiğidin Destanı), Världen i Sverige (Tüm Dünya İsveç’te), Antolojiya Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyat Antolojisi), Bîra Qederê (Kader Kuyusu), Nar Çiçekleri, Ziman û Roman (Dil ve Roman), Bir Dil Yaratmak, Dengbêjlerim, Ronî Mîna Evînê – Tarî Mîna Mirinê (Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık), Zincirlenmiş Zamanlar Zincirlenmiş Sözcükler, Dicle’nin Sesi I – Hawara Dîcleyê (Dicle’nin Yakarışı), Diclenin Sesi II – Dicle’nin Sürgünleri, Ruhun Gökkuşağı.” İsimli kitapların yazarıdır.
