Türkiye’nin 23 Nisan tarihinde Metina bölgesi başta olmak üzere Güney Kürdistan’ın Behdinan alanına dönük başlattığı işgal saldırıları devam ediyor. TSK geçtiğimiz 4 yıl içinde PKK’nin ciddi bir direnişi ile karşılaşmadan Güney Kürdistan’ın Şekif, Xantur, Haftanin, Xaxurke gibi pek çok alanını ele geçirdi. Bu yıl da Metina’ya dönük başlatılan operasyonda şu ana değin ciddi bir engelleme görülmüyor. PKK şu ana değin TSK’nın ilerlemesini durduracak her hangi bir aktivite göstermiyor. Türkiye ile PKK arasındaki savaş Güney Kürdistan’da halkın büyük bölümünün tepkisini çekiyor. Halk özellikle son yıllarda PKK ile Türk devleti arasında bir danışıklı dövüşün olduğuna inanıyor.
TSK ve PKK arasındaki bu çatışmalardan en büyük zararı ise halk görüyor. Kürdistan Parlamentosu araştırma komisyonu raporuna göre, TSK ile PKK arasında yaşanan çatışmalar ve bombardımanlar nedeniyle son 28 yılda 504 köy boşaltıldı, onlarca sivil hayatını kaybetti, milyonlarca dolarlık maddi zarar meydana geldi. Ayrıca, Türk askerleri 15 kilometre kadar Kürdistan Bölgesi topraklarını ihlal etti.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) 17 2020 Haziran’ında Kürdistan Bölgesi toprakları içerisinde PKK’ye yönelik başlattığı operasyon ve bombardımanlar nedeniyle yaşanan sivil can kayıplarının ardından Kürdistan Parlamentosu 29 Haziran’da sınır bölgelerinde incelemelerde bulunmak üzere komisyon kurulmasına karar vermişti.
Sözkonusu komisyon Duhok, Erbil, Süleymaniye ve Halepçe’deki sınır bölgelerinde TSK ve İran ordusunun bombardımanları nedeniyle yaşanan zararları yerinde incelemiş, halktan ve yerel yönetimlerden görüş almıştı. Komisyon ayrıca bombardımanların hedefi olan Şengal’i de ziyaret etmişti.
Raporun sonucuna göre 1992-2000 yılları arasında Kürdistan Bölgesi’ndeki sınır bölgelerinde 504 köy ve mezra TSK ile PKK arasında yaşanan çatışmalar ve bombardımanlar nedeniyle boşaltıldı.
Roporda, belirtilen tarih aralığında inceleme yapılan bölgelerde 50’den fazla sivilin hayatını kaybettiği ve milyonlarca dolarlık maddi hasar yaşandığı kaydedildi.
Kürdistan Parlamentosu Araştırma Komisyonu tarafından hazırlanan raporun ayrıntıları şöyle:
Erbil Vilayeti:
– Erbil merkeze bağlı 55’i boşatıldı.
– Milyonlarca dönümlük ekili arazi hasar gördü
– Soran ilçesi ve Sidekan kasabasına bağlı 104 köy boşaltıldı
– Çoman ilçesine bağlı 15 köy boşaltıldı
– Kandil’de Zergeli, Bokriskan ve Werte köyleri boşaltıldı
– İran bölge halkının kendi bölgelerinde rahat dolaşması önünde tehdit oluşturdu
Süleymaniye Vilayeti:
– 25 Haziran’da Kune Masi’ye düzenlenen hava saldırısında 7 kişi yaralandı, 25 milyon dinar maddi hasar yaşandı
– Bombardıman elektirk, karayolları ve altyapı gibi hizmetlerde hasara yol açtı
– İran ordusu 1975’te İran ile Irak arasında imzalanan anlaşmayı ihlal ederek Raperin ilçesinde Kêlê ve Casusan mevkilerinde sınırı geçti
– Mawat ilçesine bağlı Sefre köyü sağlık ocağı bombardımanlar nedeniyle yıkıldı
– Sefre köyündeki evlerin birçoğu bombardımanlar nedeniyle yıkıldı, köyün elektirk hatları kesildi
Duhok Vilayeti:
– Zaho ilçesi sınırında TSK unsurları 40 kilometre genişlik, 15 kilometre derinliğine ihlal etti
– Türk askerleri Zaho’ya bağlı kırsal bölgede 18 üs kurdu
– Derkar kasabasına bağlı 25 köy toplarla bombalandı
– Kasabaya bağlı köylerde yaşayan 200 çiftçi hala evlerine dönemiyor
– Batufa kasabasına bağlı 27 köy boşaltıldı, diğer 13 köy bombalandı
– Toplam 400 köy bombardımanlardan zarar gördü
– Son 28 yılda 50 sivil hayatını kaybetti, onlarcası yaralandı
– Amedi ilçesine bağlı 198 köy boşaltıldı
– 4 sivil hayatını kaybetti 28 kişi de yaralandı
– Çemanke kasabasına bağlı köylerin yüzde 80’i boşaltıldı
– Kani Masi ve Berwari Bala bölgelerinde 6 köy boşaltıldı
– Bu bölgede toplam 2 bin 500 aile göç etmek zorunda kaldı
– Şeladize kasabasına bağlı 85 köy boşaltıldı
– Dereluk kasabasına bağlı 42 köy boşaltıldı
– Dinarte bölgesinde 24 köy boşaltıldı
– Dinarte çevresinde 1996-2000 yılları arasında 9 sivil öldürüldü 21 kişi yaralandı
Halepçe Vilayeti:
– İran ordusunun top atışları yüzünden Hewraman’daki çiftçiler çalışamaz oldu
– Bölgedeki su kaynakları kirlendi, doğa tahribatı yaşandı
Parlamentoya öneriler
Parlamento Araştırma Komisyonu raporun sonunda Kürdistan Parlamentosu’na bir dizi öneride bulundu. Önerileş şu şekilde sıralandı:
– Sınırların güvenlik ve korunması için Irak ile Kürdistan Bölgesi arasında koordinasyon sağlanmalı
– Kürdistan hükümetinin Kürdistan’ın diğer parçalarında faaliyet yürüten güçlerle siyasi uzlaşı sağlanmak amacıyla görevlendirilmesi
– Sınır bölgelerinde görev yapan sınır muhafızları birliklerine takviye yapılarak askeri niceliğin arttırılması (Kürtçe konuşanlardan olmalı)
– Zaararların tazmin edilmesi amacıyla hükümetin görevlendirilmesi
