Dilbilimciler, anadilinde eğitim verilmediği ve Kürtçe pazar diline dönüşmediği sürece anadilin giderek azalacağı konusunda uyarıda bulunarak, bunun tehlikeli boyuta ulaşabileceğini söylüyor.
Sosyo Politik Saha Araştırmalar Merkezi, 7 – 12 Ocak tarihleri arasında 16 il ilçe 49 ilçede 5 bin 600 kişiyle yüz yüze yaptığı görüşmede Kürt dilinin kullanımıyla ilgili bir araştırma yaptı. Söz konusu araştırmaya göre evlerde Kürtçe (Kurmanci ve Zazaki) kullanımı yüzde 69,4 oranında.
Araştırmaya göre katılımcıların yüzde 26,6’sı evlerinde Türkçe, yüzde 4’ü ise Arapça konuşuyor.
Dilbilimciler, anadilinde eğitim verilmediği ve Kürtçe pazar diline dönüşmediği sürece anadili kullanımının giderek azalacağı konusunda uyarıyor.
Sosyo Politik Saha Araştırmalar Merkezi Koordinatörü Sabri Kılıç, Kürtçe’nin kullanımının giderek düştüğünü ve tehlikeli bir boyuta ulaştığını vurguladı.
K24’e konuşan Sabri Kılıç, “Bu saha çalışmasıyla ilgili şunu diyebilirim: Kürtçe kullanımı giderek azalıyor. Köy ve şehir yaşamını göz önünde bulundurduğumuzda da köylerdeki Kürtçe kullanımının şehirlere oranlara daha yüksek olduğunu görüyoruz” dedi.
Dilbilimci ve yazar Mikail Bülbül ise, resmi kurumlara gidişler arttıkça Kürtçe’den uzaklaşıldığına işaret ederek, bunun Kürtçe’nin statüsüyle ilgili soruna işaret ettiğini söyledi.
K24’e konuşan Bülbül, “Eğitim dili Türkçe olduğu için okumaktan söz ettiğimiz zaman Türk diliyle ya da egemen dille daha çok temas söz konusudur. Resmi kurumlarda Türkçe’nin hakimiyeti var, dolayısıyla temas artıyor. Şunu söylemek mümkün: Eğitim-öğretimle ilişki içerisinde olanlar Türkçe’yle de daha çok temas halinde” ifadelerini kullandı.
ARAŞTIRMANIN SONUÇLARI
Araştırmada, görüşme yapılan kişilerin yüzde 26,9’unun okur-yazar olmadığı, yüzde 6,4’ünün diploma sahibi olmadığı ancak okur-yazar oldukları, yüzde 30,2’sinin ise sadece ilkokul mezuniyetleri olduğuna yer verildi. Görüşme yapılanların yüzde 65,8’inin gelir getiren herhangi bir işte çalışmadığı tespit edilirken, görüşmecilerinin tamamının yüzde 53,5’inin gelirinin 2 bin TL ve altında olduğuna dikkat çekildi.
Anket görüşmecilerinin yüzde 78,7’si Kürt, yüzde 13,9’u Türk, yüzde 4,6’sı Arap ve yüzde 0,7’si farklı kimliklerden oluşurken, yüzde 2,9’u ise etnik kimlik belirtmedi.
Araştırma sonuçlarına göre, “Hane içinde genellikle hangi dili kullanıyorsunuz” sorusuna katılımcıların yüzde 65,8’i Kurmanci, yüzde 26,6’sı Türkçe, yüzde 4’ü Arapça ve yüzde 3,6’sı Zazaki yanıtlarını verdi. Böylece hanelerinde Kürtçe konuşanların oranı (Kurmanci-Zazaki) toplamda 69,4 olarak tespit edildiği belirtildi.
Sokakta hangi dili konuştukları sorulan katılımcıların ise, yüzde 57,4’ü Kurmanci, yüzde 38,2’si Türkçe, yüzde 2,4’ü Arapça ve yüzde 2’si Zazaki yanıtlarını verdi. Sokakta Kürtçe konuşanların oranı böylece yüzde 59,4 olarak tespit edildi.
